Το Ηράκλειο είναι η μεγαλύτερη πόλη της Κρήτης καθώς και ο μεγαλύτερος λιμένας του νησιού και έδρα του δήμου Ηρακλείου . Άλλοτε πρωτεύουσα της νήσου, του ομώνυμου νομού και της επαρχίας Τεμένους, σήμερα αποτελεί έδρα του ομώνυμου Δήμου με πληθυσμό 173.993 κατοίκους (2011), είναι η έδρα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης, έδρα της Περιφέρειας Κρήτης, καθώς επίσης έδρα της Εκκλησίας της Κρήτης και του Αρχιεπισκόπου της. Μητροπολιτικός ναός της πόλης είναι ο Ιερός Ναός του Αγίου Μηνά. Η πόλη του Ηρακλείου για την αντίσταση και τον ηρωισμό της κατά τη Γερμανική εισβολή και τη Μάχη της Κρήτης (1941) τιμήθηκε με τον Πολεμικό Σταυρό Α'. Τάξεως.
Ο Νομός Ηρακλείου καταλαμβάνει το κεντρικό τμήμα της Κρήτης. Έχει έκταση 2.640 τετραγωνικά χιλιόμετρα, με ακτογραμμή πάνω από 250 χιλιόμετρα και κατοικείται από περισσότερους από 300.000 μονίμους κατοίκους. Υποδιαιρείται σε 7 επαρχίες, του Βιάννου, του Καινουργίου, του Μονοφατσίου, του Μαλεβιζίου, του Τεμένους, της Πυργιωτίσσης και της Πεδιάδος. Πρωτεύουσα του νομού είναι το Ηράκλειο.
Όπως και στην υπόλοιπη Κρήτη, έτσι και στο Ηράκλειο, μια εκδρομή στα χωριά της ενδοχώρας μπορεί να αποτελέσει μια μοναδική εμπειρία. Τόσο το φυσικό περιβάλλον, όσο και ο ιδιαίτερος χαρακτήρας αυτών των χωριών βοηθούν τον επισκέπτη να δει την ομορφιά τουςΌπως συμβαίνει με όλους τους νομούς της Κρήτης, το Ηράκλειο έχει ακτές τόσο στο Βορρά στο Αιγαίο Πέλαγος, όσο και στο Νότο, στο Λιβυκό Πέλαγος. Οι περισσότερες παραλίες στο Βορρά είναι αμμουδερές και μερικές καλά προφυλαγμένες από τα μελτέμια, επειδή βρίσκονται σε κολπίσκους και όρμους. Οι νότιες ακτές είναι ανοικτές στην θάλασσα με ένα μόνο αξιομνημόνευτο κόλπο, της Μεσαράς. Μερικές αμμουδερές, μερικές με βότσαλα, όλες όμως με καταγάλανα, κρυστάλλινα, καθαρά νερά και με ενδιαφέροντα βραχώδη βυθό για τους λάτρεις του ψαροντούφεκου. Στις νότιες παραλίες του νομού Ηρακλείου το κολύμπι ξεκινά νωρίς την άνοιξη, γιατί ο καιρός είναι εδώ πολύ πιο θερμός από ότι στον Βορρά. Η περιοχή του Ηρακλείου είναι πολύ πλούσιος τόπος. Εκτός από τις παραδοσιακές καλλιέργειες και τις κτηνοτροφικές δραστηριότητες που κάποτε ήταν οι κύριες ασχολίες των ντόπιων, σήμερα το εμπόριο, ο τουρισμός και οι άλλες υπηρεσίες συνεισφέρουν πολλά στην εύρωστη οικονομία του τόπου. Η περιοχή προσελκύει πολύ μεγάλο πλήθος τουριστών, σχεδόν ολόκληρο το χρόνο, τόσο Έλληνες για δουλειές ή διακοπές, όσο και πάρα πολλούς ξένους, κυρίως Ευρωπαίους τουρίστες. Η ύπαρξη του Πανεπιστημίου (Θετικές επιστήμες, Ιατρική κλπ), των άλλων σχολών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και πολλών ερευνητικών ιδρυμάτων παίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στην οικονομία τόσο του νομού Ηρακλείου γενικότερα, όσο και της πόλης ειδικότερα.
Η ιστορία της περιοχής χάνεται στα βάθη των αιώνων, και φαίνεται να ξεκινά από τους Νεολιθικούς χρόνους ακόμα. Πολλά μνημεία που έχουν έλθει στο φως της ημέρας μας έχουν δείξει ότι η περιοχή όχι μόνο άκμασε κατά την Μινωική εποχή, αλλά αποτέλεσε το κέντρο του εκπληκτικού αυτού πολιτισμού. Κατά τη διάρκεια της Ενετοκρατίας η περιοχή έπαιζε και πάλι σημαντικό ρόλο: το Ηράκλειο, Κάντια όπως την αποκαλούσαν οι Ενετοί ήταν μια πλούσια, καλά οχυρωμένη πόλη, βάση των Ενετών για τις επιχειρήσεις τους στη Νότια Μεσόγειο. Κατά τη διάρκεια της σκληρής κυριαρχίας των Τούρκων, οι κάτοικοι της περιοχής όπως και ολόκληρης της Κρήτης, επαναστάτησαν πολλές φορές, καθώς η αγάπη των Κρητικών για την ελευθερία δεν μπορούσε να ανεχτεί την υποταγή στο ζυγό του ξένου δυνάστη. Ακολουθώντας την πατροπαράδοτη αγωνιστική διάθεση του τόπου, κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου οι κάτοικοι αντιστάθηκαν σθεναρά στους Γερμανούς εισβολείς και κατακτητές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση των χωριών του Βιάννου που τα περισσότερα από αυτά καταστράφηκαν ολοσχερώς και όλοι οι άντρες συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν για παραδειγματισμό
Ο Νομός Ηρακλείου καταλαμβάνει το κεντρικό τμήμα της Κρήτης. Έχει έκταση 2.640 τετραγωνικά χιλιόμετρα, με ακτογραμμή πάνω από 250 χιλιόμετρα και κατοικείται από περισσότερους από 300.000 μονίμους κατοίκους. Υποδιαιρείται σε 7 επαρχίες, του Βιάννου, του Καινουργίου, του Μονοφατσίου, του Μαλεβιζίου, του Τεμένους, της Πυργιωτίσσης και της Πεδιάδος. Πρωτεύουσα του νομού είναι το Ηράκλειο.
Όπως και στην υπόλοιπη Κρήτη, έτσι και στο Ηράκλειο, μια εκδρομή στα χωριά της ενδοχώρας μπορεί να αποτελέσει μια μοναδική εμπειρία. Τόσο το φυσικό περιβάλλον, όσο και ο ιδιαίτερος χαρακτήρας αυτών των χωριών βοηθούν τον επισκέπτη να δει την ομορφιά τουςΌπως συμβαίνει με όλους τους νομούς της Κρήτης, το Ηράκλειο έχει ακτές τόσο στο Βορρά στο Αιγαίο Πέλαγος, όσο και στο Νότο, στο Λιβυκό Πέλαγος. Οι περισσότερες παραλίες στο Βορρά είναι αμμουδερές και μερικές καλά προφυλαγμένες από τα μελτέμια, επειδή βρίσκονται σε κολπίσκους και όρμους. Οι νότιες ακτές είναι ανοικτές στην θάλασσα με ένα μόνο αξιομνημόνευτο κόλπο, της Μεσαράς. Μερικές αμμουδερές, μερικές με βότσαλα, όλες όμως με καταγάλανα, κρυστάλλινα, καθαρά νερά και με ενδιαφέροντα βραχώδη βυθό για τους λάτρεις του ψαροντούφεκου. Στις νότιες παραλίες του νομού Ηρακλείου το κολύμπι ξεκινά νωρίς την άνοιξη, γιατί ο καιρός είναι εδώ πολύ πιο θερμός από ότι στον Βορρά. Η περιοχή του Ηρακλείου είναι πολύ πλούσιος τόπος. Εκτός από τις παραδοσιακές καλλιέργειες και τις κτηνοτροφικές δραστηριότητες που κάποτε ήταν οι κύριες ασχολίες των ντόπιων, σήμερα το εμπόριο, ο τουρισμός και οι άλλες υπηρεσίες συνεισφέρουν πολλά στην εύρωστη οικονομία του τόπου. Η περιοχή προσελκύει πολύ μεγάλο πλήθος τουριστών, σχεδόν ολόκληρο το χρόνο, τόσο Έλληνες για δουλειές ή διακοπές, όσο και πάρα πολλούς ξένους, κυρίως Ευρωπαίους τουρίστες. Η ύπαρξη του Πανεπιστημίου (Θετικές επιστήμες, Ιατρική κλπ), των άλλων σχολών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και πολλών ερευνητικών ιδρυμάτων παίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στην οικονομία τόσο του νομού Ηρακλείου γενικότερα, όσο και της πόλης ειδικότερα.
Η ιστορία της περιοχής χάνεται στα βάθη των αιώνων, και φαίνεται να ξεκινά από τους Νεολιθικούς χρόνους ακόμα. Πολλά μνημεία που έχουν έλθει στο φως της ημέρας μας έχουν δείξει ότι η περιοχή όχι μόνο άκμασε κατά την Μινωική εποχή, αλλά αποτέλεσε το κέντρο του εκπληκτικού αυτού πολιτισμού. Κατά τη διάρκεια της Ενετοκρατίας η περιοχή έπαιζε και πάλι σημαντικό ρόλο: το Ηράκλειο, Κάντια όπως την αποκαλούσαν οι Ενετοί ήταν μια πλούσια, καλά οχυρωμένη πόλη, βάση των Ενετών για τις επιχειρήσεις τους στη Νότια Μεσόγειο. Κατά τη διάρκεια της σκληρής κυριαρχίας των Τούρκων, οι κάτοικοι της περιοχής όπως και ολόκληρης της Κρήτης, επαναστάτησαν πολλές φορές, καθώς η αγάπη των Κρητικών για την ελευθερία δεν μπορούσε να ανεχτεί την υποταγή στο ζυγό του ξένου δυνάστη. Ακολουθώντας την πατροπαράδοτη αγωνιστική διάθεση του τόπου, κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου οι κάτοικοι αντιστάθηκαν σθεναρά στους Γερμανούς εισβολείς και κατακτητές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση των χωριών του Βιάννου που τα περισσότερα από αυτά καταστράφηκαν ολοσχερώς και όλοι οι άντρες συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν για παραδειγματισμό
